Smeerwortel behoort tot de familie der ruwbladigen, de Boraginaceae en is in heel Europa een inheemse winterharde plant. Smeerwortel is een laagblijvende plant en wordt 50-80 cm hoog, is overdekt met korte stugge haartjes. De wortelstok is vertakt en de afzonderlijke delen zijn vlezig, vezelig en spoelvormig. Hun oppervlak is glad en zwart, vlezig en sappig en wit op doorsnede. De stengels van Smeerwortel zijn rechtopstaand en hebben brede vleugels en zijn borstelig, behaard. De holle bloeistengels zijn dik en vlezig en naar boven toe vertakt en eindigt in een naar 1 kant gebogen aar van hangende, kortgesteelde bloemetjes, die roze, wit of paars van kleur kunnen zijn. De bloemen staan ingeplant aan 1 kant van de stengel. De bloemkroon is klokvormig, de kelk vijfdelig gespleten. De vrucht bestaat vier blinkende nootjes, geperforeerd en aangehecht aan het receptaculum aan de basis. De lange stengelbladen worden geleidelijk smaller. De onderste bladeren zijn eirond tot langwerpig. De bovenste bladeren zijn langwerpig en niet getand. Alleen de onderste bladeren hebben een steel. Smeerwortel groeit op natte weiden, langs sloten, beken, vennen, braakliggende gronden en vuilnisbelten. Smeerwortel bloeit in de maanden mei tot en met augustus.
De wortel kan men in het voorjaar of laat in de herfst oogsten. Wortels goed schoonmaken, in de lengte doorsnijden. Deze aaneenrijgen en hang ze te drogen op een luchtige droge plaats. De gedroogde wortels bewaren in een kartonnen doos.
Het kruid kan men oogsten in de maand mei, wanneer de eerste bloemen verschijnen. Maak bosjes van het afgesneden kruid en hang deze te drogen op een schaduwrijke, luchtige plaats. Na het drogen het kruid fijn snijden en in een kartonnen doos bewaren.
De inhoudstoffen van Smeerwortel zijn looistoffen, choline, allantoine, etherische olien, slijmstoffen, kiezelzuur, pyrrolizidine alkaloiden.
Het gebruik van Smeerwortel is hoofdzakelijk uitwendig, vooral bij behandeling van kneuzingen, chronische aandoeningen van gewrichten, bij ontstoken spataderen. Smeerwortel kan ook worden gebruikt bij verlichting van bronchitis en longkwalen, nierbloedingen, witte vloed, diarree, darm- en maagzweren, reuma en jicht. een en ander moet men echter met voorbehoud nemen. Smeerwortel bevat vrij veel slijmstoffen, waardoor de papjes, die van de wortel worden bereid, nogal slijmerig en smerig uitzien.
Wonden kunnen worden behandeld met Smeerwortel kompressen. Ook bij open benen kan men de Smeerwortel kompressen gebruiken. De stof allantoine bevordert de afvoer van wondvocht en etter en prikkelt het weefsel voor vorming van nieuw weefsel, zodat de wond kan helen. Ook kunnen omslagen worden gebruikt bij botbreuken, verrekkingen en verstuikingen. Zwellingen nemen af en pijn wordt verlicht en verdwijnt.
SMEERWORTEL KOMPRES
100 gram wortel koken in 1 liter water gedurende 10 minuten. Vloeistof filteren, en met de warme vloeistof een kompres maken. De uitwendige behandeling kan worden ondersteund door het drinken van thee.
SMEERWORTEL THEE
Doe 2 theelepels in een kop en overgiet dit met ¼ liter kokend water, 15 minuten laten trekken, zeven. Dagelijks kan er dan 2-3 kopjes van gedronken worden.
VERSE BLADEREN OMSLAGEN
Verse bladeren wassen, met een deegroller pletten en op de zieke delen leggen en vastmaken.
HETE BLADEREN OMSLAGEN
Smeerwortel bladeren heet overgieten en warm opleggen.
SMEERWORTEL ZALF
2 koppen zuivere olijfolie, 2 eetlepels verse smeerwortel bladeren, 1 halve kop bijenwas. De olijfolie met de kruiden zachtjes warmen gedurende 30 minuten De olie zeven, smelt de bijenwas, doe hierbij de olie en roeren tot het samengesmolten is. Giet de vloeistof nu in glazen potjes.
TINCTUUR
Smeerwortels wassen en met een borstel goed afschrobben, fijn snijden en een fles hiermee vullen tot aan de hals, overgieten met graan- of fruitjenever en 14 dagen in de zon of bij de kachel laten intrekken. De jenever moet wel boven de wortels staan.
LET OP !!!!!! NIET GEBRUIKEN OP DIEPE WONDEN, ER KAN ABCESVORMING ONTSTAAN. NIET INWENDIG GEBRUIKEN ZONDER MEDISCH TOEZICHT, OMDAT BIJ VEELVULDIG GEBRUIKT, HET DE LEVER ERNSTIG BESCHADIGD. ZWANGERE VROUWEN MOGEN GEEN SMEERWORTEL GEBRUIKEN, HET KRUID BEVORDERT DE WEEFSEL GROEI EN DAT IS NIET GOED VOOR HET ONGEBOREN KIND. OOK DE LOOISTOFFEN IN DE PLANT, DIE EEN SAMENTREKKENDE WERKING HEBBEN, KUNNEN BETER VERMEDEN WORDEN.
Dit is de KRUIDEN - INFORMATIE van SMEERWORTEL.
Kruidenpoes.
